Zajęcia mogą być pełnowymiarowe, niepełne lub tzw. sandwich courses (dosł. „zajęcia kanapkowe” - łączące czas studiowania pełnowymiarowego, praktyk zawodowych i płatnej pracy w przemyśle lub biznesie). Stopnie naukowe mogą być przyznawane przez 89 uniwersytetów (48 dawnych uniwersytetów 41 nowych, utworzonych na bazie politechnik), 15 szkockich instytucji centralnych i setki Colleges of Higher Education (CHE – odpowiednik szkół wyższych), które w dużej mierze oferują kształcenie pedagogiczne.
Zjednoczone Królestwo jest znane ze swoich wybitnych uniwersytetów w Oksfordzie (pochodzący z XII wieku) oraz Cambridge (XIIIw.), nazywanych potocznie Oxbridge.
Edukację na uniwersytecie rozpoczyna się na ogół w wieku 18 lat, chociaż zdarzają się młodsi studenci, przyjmowani w drodze wyjątku. Trwa ona od 3 do 4 lat. Stanowi to dużą zaletę dla studentów z zagranicy, gdzie zajęcia trwają dłużej, a wyniki są gorsze niż w Wielkiej Brytanii. Przyciąga to ok 100.000 studentów spoza Królestwa.
Dostępnych jest także wiele amerykańskich colleges, przede wszystkim w pobliżu Londynu. Aby zaczerpnąć więcej informacji skonatktuj się z Educational Advisory Service, The Fulbright Commission, Fulbright House, 62 Doughty Street, London WC1N 2JZ, 020-7404 6994, www.fulbright.co.uk .
W ciągu ostatniej dekady nastąpił ogromny boom w edukacji wyższej – około 40% absolwentów szkół uczy się obecnie na uniwersytetach. Od początku lat osiemdziesiątych liczba studentów niemalże się podwoiła do 1,4 mln. Obecnie jest prawdopodobieństwo, że 60% osiemnastolatków pójdzie na uniwersytet (być może, nie od razu po szkole). Wiele uniwersytetów obniżyło swoje standardy przyjęć, aby przyciągnąć więcej studentów. Wiąże się to jednak z obniżaniem poziomu wiedzy absolwentów szkół.
W ostatnich latach kwestia spadania poziomu edukacji stała się częścią debaty publicznej – wiele uniwersytetów przyjmuje nowych studentów, mimo że nie zdali swoich A-levels. Inne uczelnie z kolei podnoszą oceny swoim słabym studentom. Wielu ludzi jest przekonanych, że dzisiejsze stopnie naukowe nie są porównywalne z tymi uzyskiwanymi 20 lub 30 lat temu. Niektórzy analitycy twierdzą nawet, że sławne Oksford i Cambridge zeszły poniżej poziomu innych uczelni zagranicznych (chodzi głównie o uniwersytety amerykańskie).
Czesne na uniwersytetach brytyjskich
Czesne dla studentów brytyjskich i obywateli Unii Europejskiej wynosi 1200 funtów rocznie. Studenci, których rodzice zarabiają mniej niż 20.970 funtów są zwolnieni z kosztów kształcenia (istnieją także inne wyjątkowe okoliczności).
Kredyty studenckie w Wielkiej Brytanii
W sytuacji, kiedy nie istnieją żadne rządowe granty, został wprowadzony program pożyczek, umożliwiających studentom utrzymanie się. Kredyty studenckie są nieoprocentowane. W roku akademickim 2007/2008 pożyczki wahały się od 2.620 funtów do maksymalnie 6.315 funtów (w zalezności, czy student mieszka sam czy z rodzicami, jaka jest to miejscowość).
Od 2006 roku można także ubiegać się o kredyty na pokrycie czesnego – maksymalnie 3.070 funtów. Pieniądze są przekazywane bezpośrednio do uniwersytetu w imieniu studenta. Część pożyczki (na ogół około 75%) nie jest dostępna dla studentów, a pozostałe 25% są wypłacane na podstawie dochodów rodziny.
Nie można rozpocząć spłacania pożyczki przed kwietniem roku następującego po ukończeniu studiów. W momencie kiedy osiągniesz wymagany próg dochodów, który wynosi 15.000 funtów, płacisz 9% swojego dochodu. Na przykład zarabiasz 19.000 funtów rocznie, co oznacza, że będziesz musiał zapłacić 30 funtów miesięcznie.
Zatem ilość pieniędzy, którą będziesz musiał zwrócić każdego miesiąca jest ściśle związana z twoimi zarobkami. Darmową ulotkę Financial Support for Higher Education Students, wydaną przez Department for Education and Skills, znajdziesz pod adresem: www.dfes.gov.uk/studentsupport .
Studentom, którzy mają problemy finansowe, mogą być przyznane bezzwrotne granty z Access to Learning Fund (fundusz dostępu do edukacji). Informacje na ten temat są dostępne na uniwersytetach i colleges.
Granty
Pomoc finansowa z Access to Learning Fund może być przyznana niezależnie od faktu, czy student pobiera kredyt, czy nie. Redystrybucją funduszy zajmują się uczelnie. Kiedy rozpoczniesz studia zostaną ci dostarczone informacje dotyczące pożyczek studenckich i access fund. Również banki oferują kredyty dla studiujących, należy jednak podchodzić ostrożnie
Rośnie liczba firm i organizacji (również wojskowych), które dotują edukację wyższą w zamian za kilka lat pracy dla nich. Wielu studentom jest bardzo trudno wyżyć z ich własnych dochodów, więc nie mogą sobie pozwolić, aby kierować się kwestiami merytorycznymi przy wyborze uniwersytetu. Biorą pod uwagę tylko możliwości przetrwania w danym miejscu.
Jeżeli zaczynasz edukację na uczelni wyższej, masz prawo ubiegać się o bezzwrotny Higher Education Grant (grant na edukację wyższą), sięgający 1.000 funtów rocznie (w zależności od twoich dochodów).
Studenci z państw UE
Granty pokrywające czesne i koszty życia są także przyznawane obywatelom Unii Europejskiej i ich dzieciom, pracującym w Wielkiej Brytanii, a także oficjalnie uznanym uchodźcom i ich dzieciom. Obywatele UE, będący zwyczajnymi rezydentami Wspólnoty mają prawo do grantów pokrywających czesne, na takich samych warunkach jak Brytyjczycy, muszą jednak sami pokryć swoje koszty życia.
Wyjątkiem od tej reguły są granty przyznawane studentom, którzy przez ostatnie trzy lata mieszkali w Wielkiej Brytanii (również na Wyspach Normandzkich i Wyspie Man). Czynniki decydujące o przyznaniu grantu są skomplikowane, ale w dużej mierze bazują na dochodach studenta lub jego rodziny.
Studenci spoza UE
Studenci spoza krajów należących do Wspólnoty i spoza EOG muszą pokryć pełen koszt edukacji i wydatków na życie. Ewentualnością od tej zasady są imigranci, pracujący w Wielkiej Brytanii oraz ich dzieci i małżonkowie. Opłaty dla studentów z zagranicy są następujące: kierunki artystyczne od 6.250 do 7.650 funtów; kierunki naukowe od 6.500 do 9.700 funtów; kierunki medyczne od 9.960 do 18.000 funtów. Należy jednak pamiętać o stypendiach publicznych oraz przyznawanych przez instytucje prywatne. Istnieją specjalne programy stypendialne dla studentów z zagranicy, jednak na ogół obejmują one studiujących na wyższych poziomach naukowych (magister, doktor).
Sa one zapewniane przez British Council, rząd Wielkiej Brytanii, uniwersytety, colleges oraz liczne prywatne fundusze. Szczegóły na temat grantów są dostępne w biurach British Council na całym świecie oraz na stronie internetowej www.educationuk.org/scholarships .
Młodzi ludzie (od 16-18 lat), którzy zostali przyjęci do Wielkiej Brytanii razem ze swoimi rodzicami, mogą uzyskać pozwolenie aby kontynuować swoją naukę w szkole lub w ramach post-school (jednostka szkolna zapewniana przez LEAs). Mogą one być płatne, a od uczniów wymaga się odpowiedniej znajomości języka angielskiego i przedstawienia dokumentu potwierdzającego nabyte już umiejętności.
.Obcokrajowiec w wieku powyżej 18 lat, który chce studiować w pełnym wymiarze w Wielkiej Brytanii, w ramach kierunku trwającego powyżej musi dostarczyć dowód swoich kwalifikacji oraz dowód posiadanych środków finansowych. Należy okazać taki do dowód do instytucji zajmujących się imigracja oraz instytucji odpowiedzialnych za edukację.
Koszt utrzymania
Szacowany roczny koszt życia w Wielkiej Brytanii (wyłączając czesne) wynosi około 730 funtów w Londynie i 585 funtów w innych rejonach. Trudności finansowe doprowadzają do tego, że jedna na osiem studiujących osób rzuca studia i podejmuje pracę.
Wiele uczelni ma swoiste uniwersyteckie biura pracy (job clubs), które pomagają studentom w znalezieniu zajęcia. Obcokrajowcy studiujący w Wielkiej Brytanii powyżej sześciu miesięcy są uprawnieni do darmowej służby zdrowia zapewnionej przez National Health Service.
Studenci na krótszych studiach także mają prawo do opieki zdrowotnej, jeżeli ich państwo ma podpisane obustronne umowy z Wielką Brytanią. W przeciwnym razie powinni zapewnić sobie prywatne ubezpieczenie zdrowotne.
Zasady przyjęć na uczelnie w Wielkiej Brytanii
Zazwyczaj podstawowymi dokumentami wymaganych przy rekrutacji na uniwersytety są egzaminy GCE A-levels, AS-levels lub SCE highers (terminy wyjaśnione w artykule „Wybór szkoły państwowej”). Standardową zasadą jest, że im lepsza reputacja szkoły i bardziej popularny kierunek, wymagane kwalifikacje są wyższe.
Aplikujący muszą mieć zdane minimalnie dwa lub trzy A-levels oraz trzy GCSE (z minimalną oceną C), włączając język obcy, angielski i matematykę. Minimalne wymagania wstępne są ustalane przez poszczególne uniwersytety czy colleges i różnią się od siebie znacząco.
Oceną minimalną do przyjęcia jest E (w ramach A-levels), wiele colleges i uniwersytetów przyjmuje także absolwentów z kilkoma ocenami D. Uczelnie są dość elastyczne w przypadku przyjmowania na studia, ze szczególnym uwzględnieniem osób w wieku powyżej 21 lat lub posiadających inne egzaminy niż A-levels. Około 20 procent wszystkich studiujących ma powyżej 35 lat.
Jest przyjęte, że w Wielkiej Brytanii uznaje się dokumenty uprawniające do podjęcia studiów z kraju, z którego pochodzi aplikujący.
Jednakże czasem zdarza się, że uczelnia wymaga od aplikującego zdania określonego przedmiotu w ramach GCSE lub A-level. Zazwyczaj podania o przyjęcie są rozpatrywane na korzyść studenta. Niektóre uczelnie były zmuszone obniżyć progi przyjęć ze względu na obniżenie poziomu GCSE A-levels. Szczególnie dotyczy to kierunków przyrodniczych lub technicznych. Uczelnie też wydłużają czas kształcenia w tych dziedzinach z trzech do czterech lat. Uniwersytety brytyjskie akceptują International Baccalaureat, dyplomy amerykańskich high schools zazwyczaj nie są akceptowane. Więcej informacji możesz uzyskać kontaktując się z konkretnymi uniwersytetami.
Wszyscy studenci z zagranicy muszą wykazywać się dokładną znajomością języka angielskiego. Jeżeli aplikujący nie ma żadnego certyfikatu, musi zdawać odpowiedni egzamin.
Kierunki
Rok akademicki trwa od września lub października do czerwca lub lipca i dzieli się na trzy semestry po 8 – 10 tygodni każdy. Studenci uczą się podstawowych przedmiotów kierunkowych i wybierają jeden lub dwa dodatkowe, specjalizujące.
Kierunki na ogół dzielą się na kilka przedmiotów, wykładanych przez różnych profesorów. Np. matematyka może składać się z następujących przedmiotów – czysta matematyka, stosowana, geometria i algebra. Na niektórych uczelniach student może sam komponować części składowe swojego kierunku. Wielu z nich wybiera także sandwich course, który zakłada rok pracy w przemyśle lub biznesie.
Czesne
Czesne każda uczelnia ustala samodzielnie, może ona wziąć pod uwagę stawki proponowane przez rząd. Dla studentów brytyjskich oraz pochodzących z krajów UE czesne są ustalone na zasadzie trzech grup. Warto zapoznać się z broszurą Investing in the Future: Help with Tuition Fees for European Union (EU) Students (Inwestowanie w przyszłość, pomoc w kwestii czesnego dla studentów z Unii Europejskiej).
Stopnie naukowe w Wielkiej Brytanii
Najpopularniejszymi stopniami w Wielkiej Brytanii są Bachelor of Arts (BA – odpowiednik stopnia licencjata w dziedzinach humanistycznych) oraz Bachelor of Science (BSc – odpowiednik stopnia licencjata w naukach ścisłych). Stopień Bachelor podlega dodatkowej specyfikacji, określającej poziom kwalifikacji studenta. Najwyżej ceniony (i przy tym najrzadszy) jest first-class degree (stopień pierwszej klasy), zazwyczaj zdobywają go osoby, które wykazywały duża aktywność naukową dodatkowo poza głównym kierunkiem studiów. Second-class degrees (stopnie drugiej klasy) dzielą się na 2.1 (bardzo dobry) lub 2.2 (średni). Są one bardziej popularne. Third-class degree są miernym wynikiem. Najniższą kwalifikacja jest pass (zdany).
Wyższym stopniem naukowym jest Master of Arts (MA – odpowiednik magistra w dziedzinie nauk humanistycznych) lub Master of Science (MSc – magister nauk ścisłych). Tytuły są przyznawane tym, którzy ukończą dodatkowy rok studiów po poziomie Bachelor. Ci którzy chcą w tym czasie już pracować w dziedzinie związanej z kierunkiem studiów, mogą mogą wybrać dwuletni program Master of Philosophy (M-Phil) lub trzyletni przewód doktorski Doctor of Philosophy (PhD).Niektóre szkockie uniwersytety przyznają tytuł Master jako podstawowy na kierunkach artystycznych.
Osoby, chcące kształcić się na nauczycieli, muszą ukończyć czteroletni program Bachelor of Education (BEd) lub roczny kurs organizowany przez uczelnię dla absolwentów (tzw. Postgraduate Certificate of Education, PGCE – podyplomowy certyfikat edukacyjny).
Zapisy na studia
Aby ubiegać się o przyjęcie na uczelni, zacznij od kontaktu z określonymi uniwersytetami. Podaj dokładnie swoje informacje osobiste i poproś o informacje. Jeżeli odpowiedź, którą otrzymasz, satysfakcjonuje cię, złóż wniosek formalny.
Wszyscy aplikujący na studia pierwszego stopnia w pełnym wymiarze na brytyjskich uniwersytetach muszą zgłosić się do Universities and Colleges Admissions Services (UCAS), PO Box 28, Cheltenham GL52 3LZ (0870-112 2211, www.ucas.com ). Instytucja wydaje podręcznik, który zawiera szczegóły na temat wszystkich kierunków na wszystkich uczelniach (ponad 100.000).
Ubiegający się o miejsce na studiach zgłaszają swoje kandydatury na maksymalnie sześć kierunków (mogą być one na sześciu rożnych uniwersytetach). Opłata rekrutacyjna wynosi 15 funtów. Liczba osób na jedno miejsce jest bardzo zróżnicowana w zależności od uczelni. Nierozsądnie jest aplikować na tylko jeden uniwersytet, na który trudno jest się dostać.
Zazwyczaj współczynnik liczby osób na jedno miejsce wynosi od 10 do 15, a najbardziej popularnymi są medycyna, prawo, kierunki artystyczne oraz filologia angielska. Rok akademicki standardowo zaczyna się w październiku, oznacza to, że należy rozpocząć proces rekrutacji jesienią rok wcześniej przed planowanym podjęciem studiów.
UCAS otwiera rekrutację 1. września, kończy się ona 15. stycznia. W przypadku uniwersytetów w Oksfordzie i Cambridge rekrutacja jest zamykana 15. października ze względu na dodatkowe egzaminy, jakie kandydaci muszą zdać. Ci, którzy dostali się na różne kierunki muszą zdecydować na którym chcą studiować do 15. maja, w przeciwnym razie ich kandydatury będą anulowane.
Późne aplikacje
Późne aplikacje trwają do czerwca planowanego roku rozpoczęcia studiów. Proces jest zakończony przed październikiem. Kiedy w sierpniu zostają ogłoszone wyniki A-levels, duże dzienniki publikują listę wakatów na uniwersytetach i colleges dla tych, którzy nie mają jeszcze miejsca na studiach.
Jest to ułatwienie także dla tych, którzy osiągnęli inne wyniki egzaminów, niż się spodziewali (mają lepsze oceny i chcą spróbować dostać się do lepszych szkół lub mają słabszy wynik, niż oczekiwali i muszą próbować dostać się na mniej oblegane kierunki). Wiele uczelni reklamuje się także w dodatkach edukacyjnych gazet codziennych. Na bieżąco listę wolnych miejsc można także śledzić w sieci Campus 2000, która działa każdego roku do 21. września.
Zakwaterowanie
Koszt zakwaterowania jest głównym czynnikiem, który absolwenci szkół biorą pod uwagę przy wyborze uniwersytetu. Ze względu na stale rosnące koszty wynajmu, coraz więcej studentów decyduje się zostać w domu i studiować na lokalnej uczelni. Ci, którzy zostali przyjęci na uniwersytet mogą tez ubiegać się o miejsce w akademiku (hall of residence) lub w ramach innych form zakwaterowania studenckiego.
Liczba wolnych miejsc w tego typu mieszkaniach jest ograniczona (tylko jedna trzecia wszystkich studentów ma szansę na przyznanie zakwaterowania) jednak większość uniwersytetów przyjmuje wszystkich studentów pierwszego roku. Należy zgłosić się do odpowiednich jednostek uniwersyteckich, które koordynują kwestie mieszkań studenckich. Często studenci z zagranicy mogą otrzymać zakwaterowanie w pierwszej kolejności. Pomogą oni ci znaleźć odpowiednie – czy to wśród miejsc, którymi dysponuje szkoła, czy prywatnych.
Prywatne zakwaterowanie
Duża liczba studentów decyduje się współdzielić prywatne mieszkania lub domy, jednak w wielu miejscach jest bardzo trudno znaleźć taką formę zakwaterowania i może okazać się ona droga (od około 35 funtów tygodniowo do 80 funtów w Londynie). Innym rozwiązaniem jest szukanie prywatnych stancji, gdzie posiłki są wliczone w cenę pokoju.
Podczas szukania zakwaterowania, możesz także liczyć na pomoc British Council. Adresy lokalnych oddziałów BC można otrzymać w najbliższej placówce dyplomatycznej Wielkiej Brytanii. Jeżeli studiujesz w Londynie zgłoś się do British Council Accommodation Unit (020-7930 8466).
The British Council Information Centre (10 Spring Gardens, London SW1A 2BN, 020-7389 4548, www.britishcouncil.org ) oferuje porady dla studentów z zagranicy. Ich druga strona internetowa posiada świetnie opracowane informacje na temat studiowania w Wielkiej Brytanii (www.educationuk.org ).
The Open University
Oprócz standardowych uczelni w Wielkiej Brytanii funkcjonuje także The Open University (nazywany popularnie OU), który okazał się jednym z największych sukcesów brytyjskiej edukacji. Nie ma on kampusów, edukacja odbywa się w dużej mierze na odległość i jest oparta na samodzielnej pracy studentów. Od czasu założenia, OU wykształcił ponad milion osób.
The open University jak sama nazwa wskazuje (ang. open – otwarty), nie stawia żadnych ograniczeń w przyjmowaniu studentów. Bez względu na zawód, przeszłość czy wykształcenie dostać może się każdy, kto ukończył 18 lat, gdyż studenci są przyjmowani na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”. Nawet jeżeli nie mieszkasz w Wielkiej Brytanii, ale nie boisz się ciężkiej pracy, OU jest dla ciebie.
Niektóre wykłady są transmitowane przez BBC (zarówno radio jak i telewizję), niejednokrotnie o tak wczesnej godzinie jak 6 rano. Jednak nie bój się, że jesteś pozostawiony sam sobie. Uniwersytet posiada sieć 13 regional centres i ponad 250 study centres w całym Królestwie. Są one bazą 5.000 wykładowców i konsultantów, którzy na pewno pomogą ci w studiowaniu. Poza tym OU posiada oddziały w prawie całej Europie.
Masz także możliwość spotykania swoich kolegów ze studiów w trakcie kursów czy szkół letnich. Oprócz standardowych tytułów naukowych, Open University oferuje także krótkie programy nauczania oraz studia podyplomowe. Więcej informacji może udzielić Central Enquiry Service, Open University, PO Box 197, Milton Keynes MK7 6BJ (0845-300 6090, www.open.ac.uk ).
Organizacje studenckie
W ramach wielu uczelni działają stowarzyszenia, kluby w duże mierze zawiązywane przez związki lub rady studenckie. Są one centrum życia społecznego. Większość z angielskich lub walijskich organizacji należy do National Union of Students (narodowy związek studentów). Istnieją również związki studentów w Szkocji i Irlandii Północnej.
Większość uczelni ma także świetne zaplecze sportowe, które często otwarte jest dla wszystkich, nie tylko studentów uniwersytetu. Gdziekolwiek zamierzasz studiować pamiętaj, że może ci być potrzebnych około sześciu zdjęć paszportowych, które będą wymagane do legitymacji studenckiej, karty wstępu do akademika czy biletu miesięcznego.
Więcej informacji
The Consumers’ Association (dosł. stowarzyszenie konsumentów) publikuje liczne książki dla planujących rozpoczęcie edukacji wyższej (np. Making the Most of Higher Education, autorstwa Edith Rudinger; Which? Subject?; Which? Career?; The Student Book Klausa Boehma i Jenny Lees-Spalding (wyd. Trotman) a także The Times Good University Guide by John O’Leary (wyd. Times Books). Zawierają one wszelkie informacje na temat jak się dostać na uniwersytet i jak na nim przetrwać.
Czasopismo School Leaver & Which Course (absolwent szkoły, jaki kierunek wybrać) jest dostępne w Careers Centres. UKCOSA zapewnia bardzo dużo informacji dla obcokrajowców, planujących rozpoczęcie studiów w Wielkiej Brytanii.