Als je bijdraagt aan de Portugese sociale zekerheid, hebben jij en je familie recht op gratis of gesubsidieerde medische en tandheelkundige behandeling.
De voordelen houden onder andere algemene en specialisten verzorging in, hospitalisatie, labonderzoek, kortingen op medicijnen, basis tandheelkundige verzorging, kraamzorg, toestellen en transport.
De meeste Portugezen worden gedekt door het openbaar gezondheidssysteem van Portugal, waaronder ook gepensioneerde EU-inwoners (met een verblijfsvergunning) die een pensioen van de staat krijgen. Als je geen recht hebt op openbare gezondheidszorg door betaling van de Portugese sociale zekerheid (segurança social) of een pensioen ontvangt van een ander EU-land, moet je meestel privé verzekering hebben en moet je een bewijs leveren van je verzekering wanneer je een verblijfsvergunning aanvraagt. Als je een EU-inwoner bent en de pensioenleeftijd hebt, kan het zijn dat je recht hebt op openbare gezondheidszorg als je kan aantonen dat je geen privé verzekering kan betalen.
Iedereen die regelmatig de sociale zekerheidsbijdrage in een ander EU-land betaalt gedurende de 2 jaar voordat die naar Portugal komt (bijvoorbeeld om een job te zoeken) heeft recht op openbare gezondheidszorg voor een beperkte periode vanaf de datum van de laatste betaling aan de sociale zekerheid in het thuisland. Sociale zekerheidsformulier E106 moet verkregen worden bij de sociale zekerheidsautoriteiten in je thuisland en afgegeven worden aan het plaatselijke sociale zekerheidskantoor in Portugal. Gelijkaardig, moeten gepensioneerden en zij die invaliditeitsuitkeringen krijgen een formulier E121 in hun thuisland halen.
Je zal geregistreerd worden als een lid van de sociale zekerheid en je krijgt een sociale zekerheidskaart, een lijst van plaatselijke artsen en ziekenhuizen, en algemene informatie over diensten en kosten. Als je een invaliditeitsuitkering krijgt of andere sociale voordelen op grond van een slechte gezondheid, moet je aantonen hoe het leven in Portugal die voordelen zal beïnvloeden. In sommige landen zijn er wederkerige overeenkomsten betreffende invaliditeitsrechten, maar je moet eerst bevestigen of ze geldig zijn in jouw geval.
Inwoners van EU-landen en Europese Economische Ruimte (EER) landen (IJsland, Liechtenstein en Noorwegen) kunnen betalingen doen in hun thuisland waardoor ze openbare gezondheidsdiensten in Portugal en andere EU en EEA landen kunnen gebruiken.
Het Portugese gezondheidssysteem plaatst een grote nadruk op genezen in plaats van preventie en behandelt liever ziektes dan een goede gezondheid te promoten. Er is weinig preventieve geneeskunde, hoewel dit recent is veranderd en er nu regelmatige gezondheidscontroles zijn voor kinderen en oudere mensen, en er een volledig inentingsprogramma is voor kinderen.
De openbare gezondheidszorg heeft beperkte middelen voor poliklinische patiënten, verzorging en postoperatieve zorg, geriatrie, terminale ziekten en psychiatrische behandelingen.
In het verleden werd het Portugese gezondheidssysteem bekritiseerd vooral voor de oppervlakkige behandeling door tekorten in personeel, lange wachtlijsten als gevolg van een tekort aan ziekenhuisfaciliteiten, en een algemene dehumanisatie van patiënten. Vele van deze problemen hielden verband met een verlammende bureaucratie en slecht beheer.
Hoewel vele van deze problemen nog steeds bestaan, is de situatie veel verbeterd in de laatste jaren en het gezondheidssysteem is veel transparanter geworden. Patiënten hebben nu een lijst van rechten die ze kunnen verwachten van de gezondheidsdienst. Er wordt echter algemeen aangenomen dat het Portugese gezondheidssysteem een groot nazicht nodig heeft (wat belooft werd door opeenvolgende regeringen, maar nog steeds niet gebeurd is).
Het departement van de sociale zekerheid in Portugal heeft een gratis telefoonnummer (linha verde) voor informatie en vragen. Het is geopend van maandag tot vrijdag van 9u tot 19u (telefoon 800-290 029) en heeft een uitgebreide website (enkel in het Portugees), die documenten en formulieren bevat die kunnen gedownload worden (www.seg-social.pt ).
Als je recht hebt op sociale zekerheidsvoordelen in ander EU-landen of in een land met een wederkerige gezondheidsovereenkomst met Portugal, zal je gratis of goedkopere medische behandeling krijgen in Portugal. EU-inwoners moeten bij het plaatselijke sociale zekerheidkantoor een certificaat aanvragen waarmee wordt bewezen dat ze recht hebben op behandeling (formulier E111). Dit moet gebeuren ten minste 3 weken voor ze naar Portugal willen reizen.
Het E111 formulier kan enkel gebruikt worden voor een verblijf van 3 maanden. Als je het formulier in Portugal gebruikt moet je een terugbetaling aanvragen bij de Portugese sociale zekerheid (instructies worden bij het formulier bijgeleverd), wat enkele maanden kan duren. Je kan echter nog steeds een grote rekening ontvangen van een Portugees ziekenhuis, want de plaatselijke gezondheidsautoriteit neemt maar een percentage van de kost op zich. Houd er rekening mee dat een E111 formulier dat in het buitenland is uitgegeven (dus niet in Portugal) niet geldig is in Portugal als je een Portugese inwoner bent.
De deelnemende landen zijn alle EU-landen en de meeste andere Europese landen behalve Albanië, Zwitserland en Turkije. De VSA hebben geen wederkerige overeenkomst met Portugal en daardoor moeten Amerikanen die niet gedekt worden door de Portugese sociale zekerheid een privé verzekering afsluiten.